Osteochondroza - OCD

Cysta podchrzęstna

"mysz stawowa "

Miejsce publikacji: finisz.pl
Osteochondroza jest zaburzeniem różnicowania się komórek rosnących chrząstek, w wyniku której dochodzi do nieprawidłowego śródchrzęstnego kostnienia i/lub do ciągłej hipertrofii (rozrostu) chrząstki, a następnie do martwicy zmienionej chrząstki. Dotyczyć to może zarówno chrząstki wzrostowej, jak i chrząstki stawowej.
Częstszym problemem u koni jest osteochondroza chrząstki stawowej. Przebiega ona w dwóch postaciach: podchrzęstnych cyst kostnych oraz OCD /osteochondrosis dissecans/ - luźnych ciał stawowych (zwanych także myszami stawowymi lub chipami), powstałych jako rozkład chrząstki, który oddziela się od powierzchni kości. (ryc.OCD),
Patogeneza osteochondrozy nie jest do końca poznana. Wciąż trwają badania na ten temat. Przypuszcza się, że ma to związek z niedokrwienną martwicą podchrzęstnej kości, będącej wynikiem słabego wnikania naczyń krwionośnych w rosnącą chrząstkę, co upośledza proces śródchrzęstnego kostnienia.
Dlaczego dochodzi do wyżej opisanych zmian, nie można jednoznacznie określić. Najbardziej prawdopodobne przyczyny predysponujące do osteochondrozy to: uwarunkowania genetyczne, zbyt szybki wzrost, nadmierny sposób odżywiania, w tym zaburzenie równowagi odżywiania oraz urazy mechaniczne chrząstki.
OCD najczęściej spotykamy u koni dużych ras. U koni wyścigowych występuje rzadziej, częściej jednak u koni pełnej krwi niż u koni arabskich. Szybki rozwój zwierzęcia powoduje duży przyrost masy i tym samym obciążenie niedojrzałych chrząstek. Wyboiste padoki sprzyjają urazom mechanicznym u źrebiąt. Nadmierny pobór cynku, niedobór miedzi przyczyniają się do osteochondrozy. Wpływ hormonalny na owe zmiany u koni nie został jeszcze udowodniony, chociaż wiadomo, że hormony wpływają na proces kostnienia. Z innych czynników wpływających niekorzystnie na kostnienie są niedobory witaminy D.
Ostochondroza może dotyczyć właściwie każdego stawu, jednak najczęściej OCD (Osteochondrosis dissecans) dotyczy stawu pęcinowego i skokowego, natomiast cysty najczęściej zdarzają się w kości udowej w obrębie stawu kolanowego.(ryc.”cysta”).
Podrzchrzęstne cysty kłykcia przyśrodkowego kości udowej są w Polsce głównie spotykane u koni czystej krwi arabskiej, będąc jedną z częstszych przyczyn kulawizny kończyny miednicznej u młodych koni tej rasy.
Osteochondroza może przebiegać bez objawów klinicznych i być zauważona dopiero przypadkowo, np. przy badaniu kupno-sprzedaż. Jednak najczęściej pierwsze objawy kliniczne pojawiają się przy rozpoczęciu treningu młodego konia.
Poza mniej lub bardziej nasiloną kulawizną, zaobserwować można powiększone zachyłki danego stawu (powiększony obrys kończyny). Próba zginania zazwyczaj powoduje zaostrzenie kulawizny. Diagnoza stawiana jest w oparciu o zdjęcia rentgenowskie, a w przypadkach wątpliwych także w oparciu o znieczulenia diagnostyczne.
W przypadku OCD, jeżeli luźne fragmenty stawowe powodują objawy kliniczne, zalecany jest zabieg chirurgiczny, tj. usunięcie wolnych ciał stawowych najczęściej za pomocą artroskopu. Po tym zabiegu wskazane jest także kilkukrotne podanie do chorego stawu leków sprzyjających odbudowie chrząstek.
W przypadku cyst podchrzęstnych możliwe jest leczenie zachowawcze, tj. ograniczenie ruchu, leki dostawowe, zbilansowanie racji żywieniowej. Jednak często jest to niewystarczające i konieczna jest interwencja chirurgiczna.
W zależności od wielkości i budowy cysty oraz od wieku konia, cystę się oczyszcza lub wstrzykuje się do niej szpik kostny lub komórki macierzyste oraz leki przeciwzapalne. U koni młodych zalecaną alternatywą pełnego zabiegu chirurgicznego jest wstrzyknięcie ww. leków (szpik kostny i leki przeciwzapalne) do cysty pod kontrolą USG. Zabieg ten u młodych koni jest równie skuteczny jak ostrzykanie cysty za pomocą artroskopu, minimalizujący komplikacje pooperacyjne oraz przystępniejszy cenowo.
Warto zaznaczyć, że zmiany osteochondrotyczne u koni nie muszą powodować kulawizny, nawet w zaawansowanym treningu. Zależne jest to od rodzaju OC i jej lokalizacji, czy wolny fragment jest luźno umiejscowiony w stawie i drażni powierzchnie stawową (wyobraźmy sobie kamyk w bucie) czy jest np. trwale przyczepiony do błony maziowej i nie podrażnia struktur stawowych. Dlatego wszelkie odstępstwa od prawidłowego poruszania się konia zauważone przez hodowcę powinny być zgłoszone lekarzowi weterynarii.
W przypadku OCD, zrobienie zdjęć rentgenowskich jeszcze przed rozpoczęciem treningu daje korzyści w postaci uwidocznienia ewentualnych zmian osteochondrotycznych i możliwość przeprowadzenia zabiegu usunięcia fragmentów chrzęstno-kostnych zanim koń wejdzie w trening, dzięki czemu można uniknąć dłuższej przerwy w treningu spowodowanej zabiegiem i rekonwalescencją.
Zdjęcia te, poza sytuacją ewidentnej kulawizny, należy wykonywać po 18 miesiącu życia gdyż „myszy stawowe” najczęściej na samym początku składają się z samej chrząstki która na zdjęciach RTG nie jest widoczna. Dopiero w późniejszym czasie ulega ona kostnieniu.
U młodych koni czystej krwi, zwłaszcza przy wystąpieniu nawet niewielkiej kulawizny kończyn miednicznych, warto prześwietlić staw kolanowy, gdyż leczenie cyst podchrzęstnych u koni w okresie wzrostu jest znacznie skuteczniejsze niż u koni trzyletnich i starszych.
Dzięki dokłądnemu obserwowaniu koni młodych jak i będących w treningu, można szybko i skutecznie zareagować. Warto też przebadać konie przed wysłaniem ich na tor, aby w przyszłości uniknąć kontuzji i przerw w treningu. Dlatego zalecam wykonanie prostego i nieinwazyjnego badania przed oddaniem konia w trening.